Izehlo ze-cybersecurity yenzeka xa amashishini engathathi amanyathelo afanelekileyo okukhusela izibonelelo zawo. I-cybercridies ixhaphaza abasemngciphekweni wokufaka i-malware okanye ikhuphe ulwazi olunobuthathaka. Uninzi lwezi zinto zisemgadini zikhona amashishini asebenzisa amaqonga ekhoboka lokuqhuba ishishini.
Ikhomputha yelifu yenza amashishini abe nemveliso ngakumbi, esebenzayo kwaye akhuphisane kwintengiso. Kungenxa yokuba abasebenzi banokusebenzisana ngokulula abanye nokuba azikho kwindawo enye. Nangona kunjalo, oku kukwazisa umngcipheko.
Amaqonga amafutshane avumela abasebenzi ukuba bagcine idatha kwiiseva kwaye babelane ngoogxa kunye naliphi na ixesha. Amashishini asebenzisa le nto ngokuqesha italente ephezulu kwihlabathi liphela kwaye abenza ukuba basebenze kude. Oku kunceda amashishini ukugcina iindleko ngelixa kuqinisekisa ukusebenza komsebenzi omkhulu.
Nangona kunjalo, ukugcina ezi zibonelelo, amaqonga amancinci kufuneka akhuseleke kwaye aqhubeke abeke iliso ekufumaneni izoyikiso kunye nomsebenzi okrokrelayo. Ukubeka iliso kusithintela izehlo zokhuseleko kuba izixhobo kunye nabantu abanoxanduva lokufumana nokuhlalutya ubungozi kunye nomsebenzi orhangqisayo wajongana nabo ngaphambi kokuba benze ingozi.
Ukubeka idini le-CLIC kunciphisa izehlo zokhuseleko, nantsi ezinye zeendlela zokuhlolwa kweendlela zefu kunokunceda amashishini afezekisa le njongo:
1. Ukuchongwa kwengxaki
Kungcono ukuba ifumane kwaye inciphise i-cyber izoyikiso ezifungeni kunokuba lilinde de kwenziwe umonakalo onzulu ngaphambi kokuphendula. Ukubek'esweni kwelifu kunceda amashishini afezekisa oku, ukuthintela ixesha lokuphumla, ukophulwa kwedatha, kunye nezinye iimpembelelo ezimbi ezinxulumene ne-cyberattacks
2. Ukubeka iliso kumsebenzisi
Ukongeza kwiliso elibekwe esweni ngokubanzi elenziwa zizixhobo zokubeka iliso kwilifu, iingcali ze-cybersecurity zinokuzisebenzisa ukuqonda indlela abasebenzisa abasebenzisi, iifayile, kunye nokusetyenziswa kokufumana i-anomies.
I-3. Ukubeka iliso eliqhubekayo
Izixhobo zokubeka esweni amafu zenzelwe ukusebenza ngeewotshi, ke nayiphi na imiba ingaqwalaselwa kamsinya nje ukuba isilumkiso sibangelwa. Ukulibaziseka kwempendulo yesehlo kunokwanda iingxaki kwaye kubenze nzima ngakumbi ukusombulula.
I-4. Ukubeka iliso okwandisiweyo
Iinkqubo zesoftware ezazisebenzisa amashishini ukubeka iliso kwimigangatho yekhomputer yazo nakwelifu. Oku kuvumela amashishini ukuba akhulise izikhuselo zawo kumanqanaba amancinci amafu njengoko enesikali.
I-5. Ihambelana nabanikezeli beenkonzo zeqela lesithathu
Ukubekwa kweliso kwilifu kungaphunyezwa nokuba ishishini lidibanisa umboneleli wenkonzo wesithathu kwiqonga layo leCompford. Oku kwenza ukuba amashishini azikhusele kwizisongelo ezinokuthi zivela kubaboneleli bombutho wesithathu.
I-Cyberbripheriphals ihlasela amaqonga eekhomputer yelifu ngeendlela ezahlukeneyo, ngoko ke ukubek'esweni ilifu kubalulekile ukuyeka naluphi na uhlaselo ngokukhawuleza kunokuba uwavume.
I-cyberattacks eqhelekileyo esungulwe ngabadlali-mbiba zibandakanya:
1. Ubunjineli beNtlalontle
Olu luhlaselo apho abasebenzi be-cybercrripheritistmatics baqhiphuke ukuze banike iinkcukacha zabo zomsebenzi. Baza kusebenzisa ezi nkcukacha ukuze bangene kwiakhawunti yabo yomsebenzi kunye nokufikelela kubasebenzi-kuphela ulwazi. Izixhobo zokubeka esweni amafu zingayivakela aba bahlaseli ngokuzama ukungena kwiflegi yokungena kwezi ndawo ezingaziwayo nezixhobo.
2. Usulelo lwe-malware
Ukuba i-cybercripherritist ifumana ukufikelela okungagunyaziswanga kumaqonga amagumbi, banokufumana iqonga lelifu nge-malware enokuphazamisa imisebenzi yeshishini. Imizekelo yohlaselo olunjalo lubandakanya i-ransomare kunye ddos. Izixhobo zokubeka esweni amafu zinokufumana usulelo lwe-malware kwaye zilumkisa abasebenzi be-cybersecuition ukuze baphendule ngokukhawuleza.
I-3. Ukuvuza kwedatha
Ukuba i-cyberattetivers ifumane ukufikelela okungagunyaziswanga kwiqonga lombutho kwaye kujonga idatha ebuthathaka, banokukhupha idatha kwaye bavuze eluntwini. Oku kunokumonakalisa ngokumangalelayo ukuduma kwamashishini achaphazelekayo kwaye kukhokelele kwimithetho kubathengi abachaphazelekayo. Izixhobo zokubeka esweni amafu zinokufumana ii-ivangs zedatha ngokuchonga xa izixa ezikhulu ezingaqhelekanga zikhutshwa kwinkqubo.
4. Uhlaselo lwe-inverser
I-cybercrbriphermatist inokubangela ukuba abaqeqeshi abakrokrisayo ngaphakathi kwishishini lokufikelela ngokungekho mthethweni iqonga lelifu leShishini. Ngemvume kunye nolwalathiso lwabasebenzi abakrokrisayo, izaphuli-mthetho ziya kuhlasela iiseva zelifu ukuze zifumane ulwazi oluxabisekileyo olunokusetyenziselwa iinjongo ezimbi. Olu hlobo lokuhlaselwa kunzima ukufumana kuba izixhobo zokubeka iliso kwilifu zinokucinga ukuba umsebenzi ongekho mthethweni ngumsebenzi oqhelekileyo owenziwa ngabasebenzi. Nangona kunjalo, ukuba izixhobo zokubeka iliso zichonge izinto ezenzeka kumaxesha angaqhelekanga, inokuqhuba abasebenzi be-cyberberity ukuba baphande.
Ukubek'esweni ukubek'esweni kwefu kuvumela abasebenzi be-cyberberi ukuba bafumane ubungozi kunye nomsebenzi owobukrelekrele kwiinkqubo zefu, ukukhusela amashishini abo ukuba abe semngciphekweni wokuhamba nge-cyberattacks
IXESHA LOKUQALA: AUG-21 ukuya ku-2124